arthur schopenhauer ne demek?
Arthur Schopenhauer (1788-1860)
Alman filozof Arthur Schopenhauer, karamsar felsefesi ve irade kavramına getirdiği özgün yorumlarla tanınır. Felsefesi, Immanuel Kant'ın transandantal idealizmini temel alır ancak ondan önemli noktalarda ayrılır. Özellikle dünya ve insan varoluşuna dair karamsar görüşleriyle dikkat çeker.
Temel Fikirleri:
- İrade: Schopenhauer'a göre dünya, irade tarafından yönlendirilen irrasyonel bir güçtür. Bu İrade, bilinçsiz, amaçsız ve tatmin edilemeyen bir dürtüdür. İnsanlar da bu iradenin tezahürleridir.
- Dünya Bir Tasarım Değildir: Schopenhauer, dünyanın akılcı bir tasarıma sahip olmadığına, aksine kör bir iradenin ürünü olduğuna inanır. Bu nedenle varoluş acı ve tatminsizlikle doludur.
- Acı: Schopenhauer'a göre yaşamın temelinde acı yatar. Tatmin olmamış arzular acıya neden olurken, tatmin olan arzular ise kısa süreli bir boşluk ve yeni arzulara yol açar. Dolayısıyla, mutluluk geçici bir yanılsamadır.
- Sanat ve Ahlak: Schopenhauer, sanatın ve ahlakın iradenin baskısından geçici olarak kurtulmanın yolları olduğunu savunur. Sanat, özellikle müzik, iradenin doğrudan bir yansıması olduğu için özel bir yere sahiptir. Ahlak ise, başkalarının acısını anlamaya ve onlara karşı şefkat duymaya dayanır.
- Budizm Etkisi: Schopenhauer, Budizm'den büyük ölçüde etkilenmiştir. Budizm'deki Nirvana kavramını, iradeden kurtulmanın ve acıyı dindirme yolunun bir ifadesi olarak görmüştür.
- Metafizik: Schopenhauer'ın metafizik anlayışı, dünyanın fenomenal (görünüş) ve numenal (kendinde şey) olmak üzere iki ayrı yönü olduğunu savunan Kant'tan etkilenir. Ancak Schopenhauer, "kendinde şey"in bilinmez olmadığını, bunun irade olduğunu iddia eder.
- Karamsarlık: Schopenhauer'ın felsefesinin en belirgin özelliği karamsarlık olmasıdır. O, yaşamın esasen acı verici ve anlamdan yoksun olduğuna inanır.
Etkileri:
Schopenhauer'ın felsefesi, Friedrich Nietzsche, Richard Wagner, Sigmund Freud, Thomas Mann ve Albert Einstein gibi birçok düşünür ve sanatçıyı etkilemiştir.